تنها راه گریز غرب از وتوی روسیه و چین در موضوع سوریه

بی شک حال که شورای امنیت سازمان ملل به علت وتوی چین و روسیه عملا بدون کارایی گشته، غرب به رهبری آمریکا سعی خواهد کرد که از قطعنامه اتحاد برای صلح برای اقدام نظامی علیه سوریه استفاده نماید تا بدین طریق شورای امنیت را به طور قانونی دور بزند

به گزارش گروه سیاسی نگاه فارس / یادداشت وارده:هر چه زمان می گذرد اوضاع سوریه به روزهای حساس و سرنوشت ساز خود نزدیک می شود. بااستعفای کوفی عنان از نمایندگی سازمان ملل و اتحادیه عرب دربحران سوریه و به تبع آن شکست طرح او احتمال هر اقدامی علیه سوریه دور از نظر نیست. تحرکات نظامی ترکیه در مرزهای سوریه که سراغاز یک واقعه بزرگ در تاریخ خاورمیانه خواهد بود از یک سو و از سوی دیگر قطعنامه ها و جلسات پیاپی سازمان ملل و مجمع عمومی علاوه بر نیروهای تروریستی درداخل سوریه، برای هر چه تحت فشاردادن بشاراسد ،سه اهرم فشار غرب علیه سوریه را تشکیل داده است.

از آغاز بحران در سوریه تمامی قطعنامه های شورای امنیت که علیه سوریه، توسط روسیه و چین وتو شده است و به نظر نمی آید با این روند غرب با ابزار شورای امنیت بتواند اقدامی قانونی علیه سوریه انجام دهد. ولی سوال اصلی اینجاست که آیا غرب می تواند از دیگر ابزارهای سازمان ملل اقدامی علیه بشار انجام دهد یا خیر؟ در شرایط کنونی که عملا شورای امنیت سازمان ملل فلج شده چاره این سازمان برای بحران سوریه چیست؟

ابتدا باید گفت این نخستین بار نیست که شورای امنیت سازمان ملل در بحران های بین المللی فلج می شود. تاریخ دیپلماسی معاصر نشان می دهد که این شورا در بحران های بسیاری عملا کارایی خود را از دست داده است.

یکی از این بحران ها بحران کره بود. این بحران با حمله کره شمالی ( متحد شوروی و چین کمونیست) به کره جنوبی ( متحد لیبرال آمریکا و غرب ) آغاز و تبدیل به یک بحران جهانی گشت. شورای امنیت سازمان ملل باتلاش آمریکا تمام سعی خود را نمود تا با این مسئله طبق فصل هفتم منشور سازمان ملل( که اقدام نظامی را شامل می شود ) برخورد نماید، تا مجوز حمله به کره شمالی و کمک به متحد خود ( کره جنوبی ) را کسب کند. طی این رویداد شوروی، تمام قطعنامه هایی که آمریکا علیه کره شمالی به جلسات شورای امنیت آورد را وتو نمود و عملا شورای امنیت سازمان ملل با بحران عدم کارایی روبرو و فلج گشت.

آمریکا که منافع خود را در شرق آسیا به شدت در خطر می دید اقدام به تصویب قطعنامه ای به نام " قطع نامه اتحاد برای صلح " در صحن مجمع عمومی سازمان ملل نمود. این قطعنامه به پیشنهاد وزیر امور خارجه وقت آمریکا " اکسون" مطرح شده بود. در قطعنامه مذکور آمده است:

هرگاه شورای امنیت بر اثر وتوی دائم یکی از اعضا نتواند برای مقابله با نقض صلح یا تجاوز اقدام کند، مجمع عمومی طی یک جلسه فوق العاده فوری نسبت به اعزام نیروی نظامی و استفاده از بند هفتم منشور، تصمیم گیری می نماید.

پس از تصویب این قطعنامه، مجمع عمومی دست اقدام به تشکیل جلسه اضطراری و همچنین تشکیل " کمیته اقدامات دسته جمعی " نمود و طی آن اکثریت کشورها ( که ازقدرت آمریکا بیم داشتند ) به اقدام نظامی علیه کره شمالی و چین رأی مثبت دادند.

با ورود نیروهای سازمان ملل که فرماندهی آن‌ها را داگلاس مک آرتور فرماندار نظامی آمریکا در ژاپن بر عهده داشت ورق برگشت. در ۱۵ سپتامبر نیروهای آبی-خاکی آمریکا در بندر اینچه اون ۱۶۰ کیلومتر پشت خطوط ارتش کره شمالی پیاده شده و این شهر را به تصرف خود درآوردند و ۱۰ روز بعد سئول به دست قوای کره جنوبی افتاد. در ۱ اکتبر قوای سازمان ملل از مدار ۳۸ درجه گذشته و در ۱۹ اکتبر پیونگ یانگ پایتخت کره شمالی به تصرف آن‌ها درآمد سازمان ملل با عقب راندن آن‌ها تا رود یالو مرز چین و کره پیشروی کرده و تقریبا تمام شبه‌جزیره به اشغال آن‌ها درآمد. در این مرحله ورود میلیون‌ها سرباز چینی به اسم قوای داوطلب وضعیت را تغییر داده و نیورهای کره شمالی و چین مجددا تا سئول پیش رفتند. هرچند نیروهای سازمان ملل دوباره سئول را اشغال و نیروهای کره شمالی و چین را تا مدار ۳۸ درجه عقب راندند. از ژوئیه ۱۹۵۱ چنگ به حالت مغلوبه درآمده و مذاکرات آتش بس بین دو طرف آغاز شد، این مذاکرات دو سال بعد در ژوئیه ۱۹۵۳ به پیمان آتش بس انجامید و مدار ۳۸ درجه به عنوان مرز دو طرف تعیین شد.

این روش پس از مخالفت انگلستان و فرانسه با تصویب قطعنامه آمریکا در زمینه قطع عملیات نظامی علیه مصر در بحران سوئز ( 1956) و همچنین چند مدت پس از این اتفاق پس از وتوی شوروی، در مسئله مجارستان جهت بازرسی و اقدام کمیته فوق به مجمع عمومی ارجاع گشت، مورد استفاده قرار گرفت.

همانطور که می دانیم چند روز پیش مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب قطعنامه ای غیر الزام آور علیه سوریه دست زد که خود نشان دهنده تحرکات و پیگیری های غرب برای طرح بحران سوریه در مجمع عمومی ( به جای شورای امنیت ) است.

بی شک حال که شورای امنیت سازمان ملل به علت وتوی چین و روسیه عملا بدون کارایی گشته، غرب به رهبری آمریکا سعی خواهد کرد که از قطعنامه اتحاد برای صلح برای اقدام نظامی علیه سوریه استفاده نماید تا بدین طریق شورای امنیت را به طور قانونی دور بزند، که در این صورت شاهد ادامه این بحران به نحوی دیگر خواهیم بود.

این که تصویب این قطعنامه چقدر محتمل خواهد بود بستگی به دیپلماسی سه کشور چین، روسیه و ایران با کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل دارد. با توجه به اینکه قسمت اعظمی از اعضای این مجمع، عضو جنبش غیر متعهدها هستند، و این جنبش نشست آینده خود رادرتهران برگزار می کند، فرصت بسیار مناسبی برای کشور ما پدید می آورد که با یک دیپلماسی موفق و هنرمندانه، برای عدم موفقیت آینده غرب در مجمع عمومی تلاش نماید.