عربستان: فروپاشی پایه دوم دکترین نیکسون

در اواخر دهه چهل، آمریکا بر اساس دکترین نیکسون، ایران و عربستان را به عنوان ژاندارم ‌های منطقه انتخاب نمود و به تناسب وظایفی که بر عهده ی آنها گذاشته بود آنها را تقویت کرد. این رویکرد ایالات متحده، به این علت بود که بریتانیا تصمیم گرفته بود به دلیل فشارهای داخلی، منطقه‌ای و بین المللی نیروهای خود را از خلیج فارس انتفال دهد با این کار خلاء خطرناکی در منطقه ی استراتژیک خلیج فارس به وجود می آمد که منافع آمریکا را به خطر می انداخت.

در چهارم مرداد 1348 نیکسون رئیس جمهور آمریکا در جزیره ی گوام که پایگاه نظامی آمریکا در اقیانوس کبیر بود دکترین خود را مطرح کرد به موجب این دکترین، کشورهای متحد آمریکا در قبال دریافت کمکهای تسلیحاتی و اقتصادی مسئولیت دفاع از منافع ایالات متحده در بحران‌های منطقه‌ای بر عهده می گرفتند.
در را ستای تحقق دکترین نیکسون محمد رضا شاه تا سال 57 خوش خدمتی های زیادی به آمریکا کرد اما این ژاندارم که بنا بود از منافع آمریکا پاسداری کند حتی نتوانست از خودش هم دفاع کند و با انقلاب مردم ایران فرار را برقرار ترجیح داد بنا بر این یکی از پایه های اصلی تئوری نیکسون فرو پاشید و از آن زمان به بعد عربستان به تنهایی بار این مسئولیت را به دوش کشید.
ورود عربستان به عرصه ی تقابل با ایران از آنجایی شروع شد که سیاستهای ایران در منطقه همواره در نقطه مقابل آمریکایی ها بوده است که این امر به صورت طبیعی موجب رویارویی همه جانبه بین ایران و عربستان شد.
حال باید دید از زمان وقوع انقلاب اسلامی تا هم اکنون آیا عربستان در سیاستهای رو در رو با ایران توفیقی کسب کرده است یا خیر؟
در همان روزهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی در کشورمان عربستان سعودی که خود را پرچمدار اسلام و میزبان حرمین شریفین می‌دانست به جای ابراز اشتیاق و استقبال از افزوده شدن قدرت بزرگی نظیر ایران به منظومه جهان اسلام، خود را در نقطه مقابل انقلاب اسلامی ایران قرار داد.
نخستین کینه توزی عربستان در مقابله با انقلاب اسلامی ایران، حمایت همه‌جانبه از صدام حسین در جنگ تحمیلی هشت ساله بود. رزیم آل سعودی با سایر کشورها ی عربی به این تصور که صدام قادر است انقلاب نوپای ایران را متلاشی کند حدود 70 میلیارد دلار به عراق کمک کردند.
ایران در طول هشت سال جنگ تحمیلی با مقاومتی مثال زدنی، کمکهای مالی عربستان را بی تأثیر کرد و زمینه تضعیف رژیم صدام و سقوط آن را فراهم آورد. بعد از اشغال عراق توسط آمریکا، این کشور عرصه رقابت ایران و عربستان شد و در حالی که عربستان از طیف ایاد علاوی حمایت می کردجریان مورد حمایت ایران به رهبری نوری المالکی به حاکمیت رسید.
شکست عربستان از ایران درعرصه ی سیاسی عراق به گونه ای بوده است که وزیر امور خارجه عربستان می گوید:« آمریکا عراق را در طبق طلا تقدیم به ایران کرده است».
عربستان در مورد جریان مقاومت در فلسطین و لبنان نیز همواره سیاستی رو در رو با ایران اتخاذ کرده است که اتفاقا در این عرصه نیز همیشه بازنده بوده است این کشور به رغم خریدن ننگ به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی هیچ گاه نتوانسته گامی عملی در مورد صلح خاورمیانه و احقاق حقوق نسبی مردم مظلوم فلسطین بردارد.
در فلسطین، درشرایطی حماس بر سر کار آمد که عربستان از محمود عباس حمایت می کرذ.در لبنان نیز این کشور از جریان 14 مارس حمایت کرد ولی در نهایت جریان مورد حمایت ایران وحزب الله حاکمیت را در اختیار گرفته است.
در جریان بیداری اسلامی عربستان از هر دیکتاتوری که حمایت کرد بازنده شد. در تونس زین العابدین بن علی چاره ای جز فرار به این کشور پیدا نکرد. مبارک نیز که یکی دیگر از دوستان شفیق والیان عربستان بود پس از انقلاب مصر از کاخ به قفس رفت. در یمن نیز علی عبد الصالح تحت فشار مستمر مردم از قدرت کناره گیری کرد.
در جریان سوریه نیز ایران و عربستان دو سیاست متفاوت اتخاذ کردند.در این کشور، ایران بدون دخالت در امور داخلی آنها به حمایت از سیاست های اصلاح طلبانه اسد پرداخت که به نظر می رسد با اجرای آتش بس در سوریه و اجرای طرح شش ماده ای کوفی عنان، عملا طرح سقوط یا سازش، عربستان با شکست مواجه شده است.
در مورد کشور بحرین نیز به رغم سرکوب گسترده ی مردم توسط سربازان سعودی، سیاستهای مداخله جویانه ی عربستان در شرف شکست قرار دارد. در این کشور اگر چه ایران هیچ گاه مداخله نکرده است اما همواره از مردم مظلوم بحرین حمایت معنوی به عمل آورده.قیام مردمی بحرین حتی اگر به نتیجه نهایی نرسد نوعی بی آبرویی بین المللی برای عربستان محسوب می شود چون آنها به صورت گسترده معاهدات حقوق بشری را نقض کرده اند.
یکی دیگر از مواردی که عربستان با تمام وجود به دشمنی با ایران پرداخت همراهی با غرب در طرح تحریم نفتی ایران بود در حالی که تمام ترفند های غرب برای به زانو در آودن ایران با شکست مواجه شده بود این کشور به نوعی به ایران اعلام جنگ داد و گفت: حاضر است خلأ نفتی حاصل از تحریم ایران را جبران کند.
این رویکرد عربستان اگر چه حاکی از اوج کینه ای است که این کشور از ایران دارد اما فقط با گذشت چند ماه از آن با شکست مواجه شده است و امروز ما شاهد مذاکرات موفق ایران با 1+5 در مورد حل مسالمت امیزپرونده هسته ای هستیم
شکست سلسله وار عربستان از ایران در منطقه از اول انقلاب تا به حال نشانگر فروپاشی پایه دوم تئوری نیکسون است چون ژاندارمی که نتواند از فروپاشی هم پیمانان امریکا در خاورمیانه جلو گیری کند دیگر نمی تواند مصداقی از تئوری نیکسون باشد.
امید شیرازی